افت قندخون در بیماران دیابتی؛ خطری که باید جدی گرفته شود
تاریخ انتشار: ۲۲ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۷۷۳۵۷
غزاله اسلامیان به مناسبت هفته دیابت، اظهار کرد: افت قندخون یا هیپوگلیسمی زمانی اتفاق میافتد که سطح قند خون بسیار پایین باشد.
به گفته وی، دلایل گوناگونی میتواند باعث افت قندخون شود، اما شایعترین علت افت قندخون در بیماران دیابتی پس از تزریق انسولین یا مصرف داروهای کاهنده قند خون ممکن است به دلیل مصرف ناکافی مواد غذایی یا ورزش شدید رخ دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اسلامیان افزود: گلوکز منبع اصلی انرژی مورد نیاز بدن است، اما نمیتواند بدون کمک هورمون انسولین وارد سلولهای برخی از بافتهای بدن شود.
این استادیار دانشگاه خاطرنشان کرد: هنگامی که سطح گلوکز خون بالا میرود از برخی سلولهای لوزالمعده یا پانکراس هورمون انسولین آزاد میشود که این هورمون به گلوکز کمک میکند تا وارد سلولها شود و سوخت لازم برای آنها را فراهم میکند.
این دکترای تخصصی علوم تغذیه یادآور شد: گلوکز اضافی در کبد و ماهیچه ذخیره میشود. از سوی دیگر در صورتی که فرد چند ساعت غذا نخورد سطح قند خون او افت پیدا میکند.
به گفته او، هورمون دیگری از پانکراس به نام گلوکاگون ترشح میشود که میتواند قند ذخیره شده در کبد را تجزیه کند و گلوکز را به جریان خون بازگرداند.
اسلامیان، افت قند خون را یکی از مشکلات شایع در بیماران تزریق کننده انسولین عنوان کرد که نشانههای آن با تعریق، لرزش، احساس خستگی یا گرسنگی همراه است.
وی با بیان این که بیماران دیابتی بویژه افرادی که انسولین تزریق میکنند در خطر افت قند خون قرار دارند، دریافت منظم میان وعدهها و وعدههای غذایی را از جمله راهکارهای مهم برای رفع این مشکل عنوان کرد.
این استادیار دانشگاه به بیماران دیابتی، توصیه کرد: دو ساعت پس از تزریق انسولین از میان وعده مناسب طبق نظر متخصص تغذیه استفاده کنند.
به گفته وی، بیمار اگر داروهای جدیدی مصرف میکند یا برنامه غذایی و دارویی خود را تغییر میدهد، یا یک ورزش جدید را شروع میکند حتما باید با متخصص تغذیه خود درباره تاثیر این تغییرات بر نحوه مدیریت بیماری و خطر افت قندخون مشورت کند.
اسلامیان همچنین تاکید کرد: بیماران دیابتی باید با متخصص تغذیه درخصوص نوع و میزان میان وعده آخر شب خود به منظور پیشگیری از افت قند خون در هنگام خواب مشورت کنند.
او با تاکید بر ضرورت کنترل وضعیت افت قند خون در بیماران دیابتی، گفت: بیماران دیابتی باید قند خون خود را با استفاده از دستگاههای تست قند خون خانگی پایش کنند.
وی خاطرنشان کرد: افراد مختلف، حسهای متفاوتی در زمان بروز افت قند خون دارند؛ اگر حس معمول و طبیعی نداشتید، حتما قند خون خود را چک کنید. اگر دچار افت شدید قندخون میشوید این سؤالات را از خود بپرسید:
آیا وعده یا میان وعده غذایی خود را مصرف کردهام؟
آیا وعدههای غذایی خود را در زمان مشخص خوردهام؟
آیا کمتر از معمول غذا خوردهام؟
آیا کمتر از معمول منابع غذایی حاوی کربوهیدرات مصرف کردهام؟
آیا بیشتر از معمول ورزش کردهام؟
آیا بیش از معمول انسولین تزریق کردهام؟
آیا اخیرا پزشک داروهایم را تغییر داده است؟
اسلامیان یادآور شد: در مواقعی که احساس افت قندخون به فرد دست میدهد، بلافاصله قند خون باید چک شود. اگر قند خون زیر ۷۰ بود باید سریعا یک ماده غذایی قندی دریافت شود. برای مثال نصف لیوان آب میوه یا شربت قندی بنوشد و یا یک قاشق غذاخوری عسل یا شکر را در یک لیوان آب ریخته و مصرف کند.
وی افزود: باید ۱۵ دقیقه بعد قندخون فرد مجدد اندازهگیری شود. اگر هنوز قند خون زیر ۷۰ بود، مراحل بالا باید تکرار شود. در صورتی که فرد به قدری بیحال است که نمیتواند اقدامات بالا را انجام دهد و یا با وجود انجام اقدامات بالا، قند خون پس از نیم ساعت، بالای ۸۰ نیامده با اورژانس (شماره ۱۱۵) باید تماس گرفته شود.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، اسلامیان به افراد دیابتی توصیه کرد: در مواقعی که بیرون از منزل هستند یک ماده غذایی شیرین مانند آبنبات همراه خود داشته باشند تا در زمان افت قند خون استفاده کنند. همچنین هنگامی که در حال رانندگی هستند وقتی دچار افت قند خون میشوند نباید به رانندگی ادامه دهند.
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی بهداشت و درمانمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: دیابت قند خون تزریق انسولین بیماران دیابتی افت قند خون افت قندخون میان وعده
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۷۷۳۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تجربه تلخ بیماران از نسخه الکترونیکی
ایتنا - هرچند نسخههای الکترونیکی مزایایی مانند افزایش ایمنی دارودرمانی، جلوگیری از جعل و تخلف در نسخه، مدیریت بهتر مصرف داروها، کاهش تقاضای القایی و تشخیص و رفع کمبودهای دارویی دارد اما به نظر میرسد آسیبهای روحی و معنوی و گاه مادی این موضوع مانند فشار وارد شدن به بیماران و ازدحام و انتظار به علت قطعی سیستم در برنامهریزی های نسخههای الکترونیکی دیده نشده است و لازم است که برنامهریزان به دغدغههای بیماران در زمینه نسخههای الکترونیک نیز توجه کنند. نسخه الکترونیکی و سامانه تائید نسخ، قرصها را تائید میکند اما آمپولها را نه؛ چندی بعد دوباره میروم و این بار آمپولها تائید میشوند اما قرصها نه؛ اگر فقط آمپول را بگیرم، نسخه میسوزد و با این اوضاع نوبت دهی باید دوباره دکتر بروم تا قرص بنویسد و اگر نگیرم مدتی بی آمپول میمانم و بیماری عود میکند. این پارادوکس نشان میدهد یکجای کار میلنگد!
به گزارش ایرنا و براساس آخرین آمار سازمان بیمه سلامت از ابتدای دی ماه سال ۱۴۰۰ تا فروردین امسال، میزان نسخهنویسی الکترونیکی از مرز ۲۹۲ میلیون نسخه گذشته است که البته برخی از آنها در سامانه، تائید نشدند یا اینکه برای تائید، روند دست و پا گیری را طی کردهاند.
سامانه اینترنتی تائید نسخ یا نسخههای الکترونیکی با هدف کنترل بهتر داروهای گرانقیمت و بیماران خاص در این سیستم راه اندازی شده است. تجربههای بیماران اما نشان میدهد، استفاده از این سامانه برای آنها بدون دردسر نیست. دردسرهایی از قطعی سیستم و بروز نشدن پزشکان با اینترنت تا تائید نشدن یا تحویل تعداد کمتر اقلام دارویی نسبت به نسخه تجویزی. دردسرهایی که گاه و بیگاه سه ضلع داروخانه، پزشک و بیمار را معطل میسازد.
به طور مثال مجید یکی از بیماران به خبرنگار ایرنا گفت: به پزشکی قدیمی و معروف فیزیوتراپی مراجعه کردم اما گویا پزشک سالخورده نتوانسته بود، خود را با سیستم الکترونیکی بروز کند و نسخه کاغذی برایم نوشت و هیچ مرکز توانبخشی، نسخه کاغذی را قبول نکرد.
وی افزود: بالاخره مجبور شدم به پزشک دیگری مراجعه کنم و او برایم نسخه الکترونیکی نوشت اما پول ویزیت قبلیام هدر شد.
بیمار دیگری از این شکایت دارد که هر وقت به دکترش مراجعه میکند تا برایش داروهایش را تمدید کند، دکتر از او کد خدمت دارویی را طلب میکند و بیمار بینوا هر بار نسخه قبلی همراهش نیست و دکتر با غرولند مدتی دنبال کد دارویی میگردد و گله میکند که سیستم باز نمیشود تا بالاخره نسخه الکترونیکی را تجویز کند.
زهره مادر فرزند بیماری، تجربه دیگری دارد. او به خبرنگار ایرنا گفت که امروز ظهر به آزمایشگاه رفته و مدت طولانی منتظر مانده تا نوبتش شود اما بعد از ۴۰ دقیقه، متصدی آزمایشگاه اعلام کرده است که آنهایی که بیمه خدمات درمانی دارند، بروند چون سیستم قطع است.
وی ادامه داد: متصدی آزمایشگاه از بیماران خواست ساعت ۶ تا ۸ صبح مراجعه کنند چون در آن زمان، سیستم وصل است!
موضوع فقط به بهروز نشدن برخی پزشکان با دنیای اینترنتی و قطعی سیستم خلاصه نمیشود و درباره مشکلات تحویل دارو، اوضاع تقریبا به همین منوال است. مثلا در صف های طولانی دریافت دارو در داروخانههای بیماران خاص، هنگامیکه نوبت بیمار میرسد، متصدی از بیمار، کد رهگیری میخواهد. بیمارانی که کد رهگیری به گوشی آنها پیامک شده از لابلای پیامک ها، دنبال کد میگردند و آنهایی که کد رهگیری به علل مختلف پیامک نمیشود، با استرس در جیب و کیف خود، دنبال کاغذی کوچک هستند که شمارهای خرچنگ قورباغه روی آن نوشته شده و همیشه عدهای هستند که اصلا نمیدانند کد رهگیری چیست و عجیب تر آنکه پزشک آنها نیز در اینباره چیزی به آنان نگفته است! و این گروه از بیماران مایوس و دست خالی از داروخانه بیرون میروند. تازه بیماران خاصی هم که کد رهگیری دارند باید دوباره منتظر باشند تا کد دیگری در همان لحظه برایشان پیامک شود.
اشکالاتی که میتوان گفت بیماران را سرگردان میسازد و مزایای فراوان نسخه الکترونیکی مانند جلوگیری از قاچاق دارو را تحتالشعاع خود قرار میدهد.
تقصیر سامانه یا بیمار؛ عقل شما چه میگوید؟
نسخههای الکترونیکی یکی از ارکان مهم پرونده سلامت الکترونیک محسوب میشود که از نوشتن داروی اضافه از سوی پزشکان و مشکلات نسخه خوانی جلوگیری میکند. مزیتهایی که قابل چشمپوشی نیست اما نمیتوان چشمها را به روی نقاط ضعف آن هم بست.
در این رابطه به عنوان بیمار به داروخانه خاصی مراجعه کردم که سامانه اینترنتی قرصهایم را تائید کرد و آمپول هایم را نه و برای اینکه به سختی نوبت فوق تخصص را گرفته بودم و میخواستم نسخه ام نسوزد و از طرفی قرصهایم تمام شده بود، همان روز به دکتری که نوبت دهی آسانی داشت مراجعه کردم تا قرصهایم را بگیرم اما چون فوق تخصص نداشت، به گفته خودش نمیتوانست آمپول های کمیاب گرانقیمت تخصصی را تجویز کند.
بعد از چند هفته، هنگام عصر به داروخانه مراجعه کردم و اینبار پس از انتظار در صف، آمپول هایم تائید شد اما قرصهایم نه. فقط به اندازه مدت کمی قرص داشتم و نمیخواستم دوباره برای ویزیت مرخصی بگیرم و هزینه دوباره بپردازم و متصدی به من توصیه کرد برای تائید نسخه به کارشناس بیمه مراجعه کنم. اما کارشناس فقط صبح ها حضور داشت و من هم دست از پا درازتر برای فردا مرخصی گرفتم و فردا دوباره در صف کارشناس بیمه ماندم تا نوبتم شد. داروی بیمار جلویی من تائید نشد و من نگران، نسخهام را تحویل داده و مشکلم را گفتم و توضیح دادم که دوباره نمیخواهم چرخه ویزیت را تکرار کنم و حیرانم که چرا یکبار آمپول تائید نمیشود و یکبار قرصم؟
کارشناس بیمه به من نهیب زد که حالا عقلت چه میگوید؟ یکه خوردم و این احساس به من دست داد که گناهی مرتکب شدهام و به سرعت پاسخ های عقلم را آنالیز کردم: "شاید کارشناس امروز مشکل خاصی دارد و روی مود نیست!؛ شاید تقصیر من است و برای گرفتن قرص باید کمی صبر میکردم، حالا چه میشد بیماری عود نکند؛ شاید تقصیر پزشک است که معادله نسبت قرص با آمپول را رعایت نمیکند؛ اما دکتر که حساب کتاب میکند و داروها را برای مدت معینی مینویسد و این سامانه است که تعداد یکی از اقلام دارویی را نسبت به نسخه، کمتر تائید میکند و معادله را بر هم میریزد؛ شاید..."
که ناگهان به خودم آمدم و دیدم حقیقتا، متصدی منتظر است که من چه پاسخی میدهم. پس سینه صاف کردم و گفتم: عقلم میگوید اینبار تائید کنید تا شاید از دفعه بعد قرصها و آمپول هایم تصمیم بگیرند با هم تمام شوند!
انسولین فقط ۷ تا؛ دیسیپلین عالی و محدودیت واهی
آخرین بررسیهای وزارت بهداشت نشان میدهد، بیش از ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۰ سال کشور یعنی چیزی حدود هفت میلیون نفر ایرانی به دیابت مبتلا هستند و این روند رو به افزایش در آینده نزدیک به بیش از ۱۰ میلیون مبتلا خواهد رسید که تعداد قابل توجهی از آنها از انسولین استفاده میکنند و داروی انسولین قلمی، پُر هزینهترین داروی تجویزی در کشور است و همین امر سختگیری زیادی را در تحویل این دارو در نسخه الکترونیکی ایجاد کرده است.
رضا یک بیمار دیابتی میگوید: "چند روزی به دنبال انسولین بودم و داروخانه نداشت. روزی به متصدی داروخانه گفتم: من یک هفته است انسولین ندارم و متصدی گفت: تو یک هفته است که نداری و ما یک ماه است که نداریم. نمیدونم قانع شدم و منطقی گفت یا چی …. ولی حرفی واسم نموند. روز بعد به شعبه مرکزی مراجعه کردم و خوشحال که بالاخره موجودی داشت. با توجه به اینکه روزی سه بار و هر بار ۲۶ واحد انسولین میزدم، دکتر ۱۶ قلم انسولین تجویز کرده بود. اما گویا سامانه عالم تر از دکتر بود و متصدی گفت برای هر دیابتی فقط هفت انسولین مجاز هستیم. "
وی افزود: هفت قلم را با بیمه حدود ۱۰۴ هزار تومان خریدم اما بعد از شروع به مصرف داروها متوجه شدم پیچ بالای قلم دو تا از انسولین های خریداری شده، خراب است و به ناچار آنها را دور انداختم! طبیعتا چند روز بعد، قرص داشتم و انسولین نداشتم و دکتر بیمارستان برای ۱۰ روز بعد نوبت داد. بنابراین مجبور شدم به داروخانهای بروم و دو قلم انسولین هر کدام به قیمت ۱۹۰ هزار تومان به صورت آزاد بخرم. باشد دیسیپلین نسخه الکترونیکی قبول، اما این چه محدودیتی است که مرا مجبور به خرید داروی آزاد میکند.
یک بیمار: سامانه تائید نسخ، میزان لازم دارو را بلد نیست!
بسیاری از بیماران بنا به ملاحظاتی که دارند از نگرانی کمبود دارویی گرفته تا روشهای خاص نگهداری دارو، همواره مایل هستند قبل از تمام شدن آخرین باقیمانده دارو، آنها را تمدید کنند، سامانه تائید نسخ اما این اجازه را به آنها نمیدهد.
شیما که بیماری مزمنی دارد، در این رابطه به خبرنگار ایرنا میگوید: سامانه نسخههای الکترونیکی، میزان لازم دارو را بلد نیست و به خاطر اینکه من دو قوطی قرص -هر کدام حاوی۳۰ عدد و روزی ۳ تا- در خانه داشتم، نسخه من را تائید نکرد. درحالیکه من یک قوطی را در خانه، یک قوطی در محل کار و یک قوطی در کیف مخصوص مهمانیها میگذارم تا در این رفت و آمدها، مدام مجبور به عوض کردن جای قرصها نباشم! و مصرف دارو را فراموش نکنم چون بیماری خطرناکی دارم.
وی اضافه میکند: حالا مگر ۶۰ عدد قرص در خانه داشته باشم به کجای عالم برمیخورد! تازه زمانی در دوران اوج تحریم، قرصهایم گیر نمیآمد و موقع تمام شدن دارو، من همیشه دلهره دارم، دارویم دوباره پیدا نشود. گاهی هم بیمار میخواهد سفری طولانی برود و مثلا مصرف دو یا سه ماه دارو همراهش باشد. چون بیماری مزمن را فقط نزد دکتر خودم که با پرونده پزشکی ام آشنایی کامل دارد، میروم و از سوی دیگر پیدا کردن فوق تخصص در شهرستان برای من سخت است. اما سامانه میگوید تعداد دارو فقط برای یک و حداکثر دو ماه!
الزام قانونی و ضرورت توجه به دغدغههای بیماران
اجرای نسخهنویسی الکترونیک یک الزام قانونی است اما گیر و گورهای آن از مشکلات اتصال اینترنتی و آمادگی نداشتن جامعه پزشکی و برطرف نشدن مولفههای بوروکراسی از کد رهگیری گرفته تا محدودیت در تعداد داروهای تائیدی، نقاط ضعفی است که میتواند منجر به فشار روحی و روانی و سرگردانی بیمار، سوق دادن او به سمت بازار قاچاق و هزینهکرد بیشتر از جیب بیمار برای خرید داروی آزاد یا ویزیت های مکرر بی مورد فقط برای تمدید دارو و اتلاف وقت بیمار شود.
نباید فراموش کرد که جان عزیز است و بیماران برای تامین دارو به هر دری چنگ می زنند و ممکن است در دام قاچاقچیان دارو بیفتند. به طور مثال بر اساس آمارهای سازمان تامین اجتماعی، روزانه ۷۰۰ هزار نسخه الکترونیک در سامانه تأمیناجتماعی صادر میشود که ۵۷۰ هزار تأیید داروخانهای دارد اما این امر بدان معناست که روزانه ۱۳۰ هزار نسخه فقط در تامین اجتماعی تائید نمیشود.
هرچند نسخههای الکترونیکی مزایایی مانند افزایش ایمنی دارودرمانی، جلوگیری از جعل و تخلف در نسخه، مدیریت بهتر مصرف داروها، کاهش تقاضای القایی و تشخیص و رفع کمبودهای دارویی دارد اما به نظر میرسد آسیبهای روحی و معنوی و گاه مادی این موضوع مانند فشار وارد شدن به بیماران و ازدحام و انتظار به علت قطعی سیستم در برنامهریزی های نسخههای الکترونیکی دیده نشده است و لازم است که برنامهریزان به دغدغههای بیماران در زمینه نسخههای الکترونیک نیز توجه کنند.